แนะนำอาชีพ 'ปลูกว่านสี่ทิศ'

วันก่อนได้มีโอกาสติดตามนายสมชาย ชาญณรงค์กุล อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ เดินทางไปยังจังหวัดเชียงรายเพื่อเยี่ยมชมการดำเนินงานของสหกรณ์ต่าง ๆ ในพื้นที่ และในโอกาสนี้ได้เข้าเยี่ยมชมสถานีทดลองเกษตรที่สูงวาวี หมู่บ้านดอยช้าง ตำบลวาวี อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย

ซึ่งเป็นแหล่งศึกษาทดลองการปลูกพืชหลากหลายชนิดจนสามารถขยายผลสู่เกษตรกรใน พื้นที่นำไปเพาะปลูกเชิงพาณิชย์และพัฒนามาเป็นการรวมกลุ่มของเกษตรกรเพื่อทำ การตลาดในผลผลิตของกลุ่มภายใต้แนวทางของการสหกรณ์ ซึ่งก็คือการเตรียมการเพื่อจัดตั้งเป็นสหกรณ์ของกลุ่มเกษตรกรในพื้นที่เพื่อ บริหารด้านการผลิตและการตลาดต่อไป โดยมีพืชหลายชนิดที่จะนำมาบริหารจัดการ หนึ่งในนั้นก็มีว่านสี่ทิศซึ่งเป็นไม้ดอกประเภทหัว

ว่านสี่ทิศมีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนและกึ่งร้อนของทวีปอเมริกา มีประมาณ 80 ชนิดด้วยกัน แต่จากการปรับปรุงพันธุ์ในต่างประเทศสามารถสร้างพันธุ์ใหม่ ๆ ขึ้นมามากมาย ซึ่งมีลักษณะและขนาดของต้น และสีของดอก แตกต่างกันไป มีทั้งพันธุ์ที่มีกลีบดอกชั้นเดียว และดอกซ้อนจึงได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย

จากการศึกษาทดลองที่ดอยวาวีพบว่า ว่านสี่ทิศ เจริญเติบโตได้ดีในดินที่มีการระบายน้ำดี เช่น ดินปนทรายที่มีความเป็นกรดเป็นด่าง 6.1 ในกรณีที่ปลูกเลี้ยงในกระถางควรใช้ดินผสมที่มี ดิน : ทราย : ขี้เถ้าแกลบ : ปุ๋ยหมัก ในอัตราส่วน 2 : 1 : 1 : 1 ดินผสม 1 ลูกบาศก์เมตร ว่านสี่ทิศที่เจริญเติบโตเต็มที่จะมีใบ 4-6 ใบ จะผลิตใบใหม่ได้เดือนละใบ และทุก ๆ 4 ใบ จะมีตาดอกและจุดกำเนิดหัวการเกิดตา ดอกขึ้นอยู่กับอายุและขนาดของหัว หัวขนาด 22-24 เซนติเมตร ให้ช่อดอกได้ 1 ช่อ หัวใหญ่กว่า 24 เซนติเมตร ให้ดอกได้ 2 ช่อ

การรักษาตาดอกของว่านสี่ทิศไม่ให้ฝ่อ ทำโดยการขุดหัวขนาดใหญ่ ผึ่งให้กาบนอกแห้งที่ 23 องศาเซลเซียส เก็บหัวไว้ที่ 13 องศาเซลเซียส ในสภาพมืด 8 สัปดาห์ ที่ 17-29 องศาเซลเซียส ในสภาพมืด 2 สัปดาห์ ที่ 9 องศาเซลเซียส ในสภาพมืด 8 สัปดาห์ และที่ 21-25 องศาเซลเซียส ในสภาพมืด 2 สัปดาห์ เมื่อนำออกปลูกจะแทงช่อดอกในเวลา 6-8 สัปดาห์ และงดการให้น้ำ จนใบแห้งแล้วทำการขุดหัวที่มีขนาดใหญ่ มีเปลือกนอกสุดของหัวสีน้ำตาล หรือดำ นำไปเก็บไว้ที่ 4-10 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 8 สัปดาห์ และเมื่อนำออกปลูกจะแทงช่อดอกภายในเวลา 2 สัปดาห์

ว่านสี่ทิศขยายพันธุ์ได้โดยการเพาะเมล็ด การแยกหัวหรือการแยกหน่อ การผ่าหัว และการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ

เกษตรกรที่สนใจเพาะปลูกว่านสี่ทิศในเชิงพาณิชย์เข้าไปศึกษาหาความรู้ได้ที่ สถานีทดลองเกษตรที่สูงวาวี จังหวัดเชียงราย ทุกวันนี้มีผู้คนเดินทางเข้าไปอย่างต่อเนื่อง เป็นสถานที่ราชการที่มีที่พักให้บริการนักท่องเที่ยวด้วย.

http://www.dailynews.co.th/newstartpage/index.cfm?page=content&contentId=123499&categoryID=673