แนะนำอาชีพ 'พานพุ่มเลื่อม'

เก็บตกจากงาน “ตลาดนัดภูมิปัญญาไทยสร้างอาชีพ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ” ระหว่างวันที่ 11-12 ก.ย.ที่ผ่านมา ณ อาคารใหม่ สวนอัมพร จัดโดยกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ซึ่งภายในงานมีการสอนและสาธิตงานศิลปะประดิษฐ์หลายอย่าง และอย่างหนึ่งที่ทีม “ช่องทางทำกิน” นำข้อมูลมานำเสนอให้ได้พิจารณากันในวันนี้ คือ “พานพุ่มเลื่อม” ที่มีสีสันสวยงาม ซึ่งใครทำได้ประณีตก็อาจทำเงินได้...
          
จริยา ชื่นตา วิทยากรผู้ฝึกสอนการทำ “พานพุ่มเลื่อม” บอกว่า รับฝึกสอนการทำพานพุ่มเลื่อมนี้มา 5 ปีแล้ว โดยหลังจากเกษียณอายุจากการเป็นครูที่วิทยาลัยเทคนิคปทุมธานีเมื่อ 6 ปีที่แล้ว ก็หาเวลาว่างหลังเกษียณตระเวนฝึกอาชีพตามสถานที่ต่าง ๆ ซึ่งก็ทำได้หลายอย่าง อาทิ แพ็กเกจการบูร แพ็กเกจเม็ดหอม แพ็กเกจผงถ่าน พานพุ่ม ฯลฯ เมื่อทำได้แล้วก็รับสอนต่อ ซึ่งก็สอนมาเรื่อย ๆ จนถึงปัจจุบัน

“อย่างพานพุ่มเลื่อมนี้ก็ไปเรียนมาจากกรมอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ พอทำได้ก็ปรับรูปแบบและขนาดให้ถูกใจของตัวเอง และก็รับสอน ซึ่งก็มีคนสนใจมาก” จริยา เล่า   
วัสดุ–อุปกรณ์ในการทำพานพุ่มเลื่อม หลัก ๆ ก็มี โฟมรูปหยดน้ำ (ก้นแบน) ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 10 ซม. สูงประมาณ 9 ซม., เม็ดเลื่อมกลม (มีหลายสี อาทิ ฟ้า ชมพู ม่วง ขาว ทอง เงิน ฯลฯ) กาวลาเท็กซ์ หรือกาวแท่ง พร้อมปืนกาว, พานเงิน-พานทอง โดยเลือกใช้ขนาดของพานที่ฐานกว้าง 10 ซม., เม็ดพลาสติกสีเงิน-สีทอง ไล่เรียง 3 ขนาด เล็ก-กลาง-ใหญ่, ดอกเลื่อม และด้าย–เข็มเย็บผ้า วัสดุ-อุปกรณ์เหล่านี้หาซื้อได้ที่สำเพ็ง ซึ่งเป็นย่านค้าส่งขนาดใหญ่ วิธีทำ เริ่มที่นำโฟมมาทากาวที่ฐาน แล้วแปะบนพาน จับโฟมให้ตั้งตรง เสร็จแล้วนำเลื่อมที่เลือกสีแล้วมาแตะกาวแล้ววางบนโฟม โดยเริ่มแปะเลื่อมที่บริเวณยอดก่อน เรียงเป็นแนวนอน โดยเรียงเลื่อมให้ซ้อนเหลื่อมกันเล็กน้อย จนครบรอบ โดยให้ด้านริมขวาของเลื่อมแผ่นสุดท้ายไปซ้อนอยู่ใต้ด้านริมซ้ายของเลื่อม แผ่นแรกของแถว ทำแบบนี้ในแถวที่ 2, 3, 4, 5 ไปเรื่อย ๆ จนถึงฐานของโฟมที่ติดกับขอบพาพอดี     นำดอกเลื่อมที่เลือกสีแล้วมาแปะติดบน โฟมที่แปะเม็ดเลื่อมแล้ว โดยแปะเป็นรูปพวงมาลัย ซึ่งจะขึงเส้นด้ายเป็นแนวพวงมาลัยไว้ก่อน เพื่อกันไม่ให้แนวพวงมาลัยเบี้ยวเวลาแปะดอกเลื่อม โดยด้านล่างของพวงมาลัยจะสูงจากขอบพานประมาณ 1 นิ้ว การทำพวงมาลัยนี้จะใช้ดอกเลื่อมประมาณ 16-18 ดอก แล้วใช้เลื่อมเม็ดเล็กที่สุดมาทำเป็นเกสร โดยวางบนกึ่งกลางของดอกเลื่อม แปะด้วยกาว  
จากนั้นนำดอกเลื่อม 12 ดอก มาบีบให้เป็นดอกแย้ม เตรียมไว้ เสร็จแล้วทำพู่ห้อย 3 สาย โดยใช้เข็มร้อยด้ายร้อยเม็ดเงินหรือเม็ดทองสลับดอกแย้ม ทำแบบนี้ 3 สาย โดยให้แต่ละสายยาวประมาณ 7 ซม. แล้วนำพู่ห้อยทั้ง 3 สายมามัดรวมกัน มัดติดลวดเสียบไปในโฟมตรงกึ่งกลางฐานพวงมาลัย แล้วนำดอกแย้มมาปิดบริเวณที่เสียบพู่เพื่อความสวยงาม
ส่วนยอดโฟม ให้นำลวดยาว 4.5 นิ้ว มาร้อยลูกปัดจากใหญ่ไปหาเล็ก สลับกับดอกเลื่อม ส่วนขนาดความยาวตามความต้องการ แล้วปิดหัวด้วยการงอปลายลวดลงให้ชิดกัน ส่วนลวดด้านล่างให้แปะกาวแล้วนำไปเสียบบนยอดโฟม เท่านี้ก็เป็นอันเสร็จเรียบร้อย
ขั้นตอนทั้งหมดที่กล่าวมาข้างต้น เป็นการทำพานพุ่มเลื่อมแบบคร่าว ๆ แต่การตกแต่ง การใช้สีของเม็ดเลื่อม ดอกเลื่อม ลูกปัด ขึ้นอยู่กับการออกแบบของผู้ที่ทำจริยาบอกว่า พานพุ่ม 1 คู่ ใช้เวลาทำประมาณ  6 ชั่วโมง ราคาขายอยู่ที่คู่ละ 300 บาท มีต้นทุนไม่เกิน 100 บาท ซึ่งหากใครมีฝีมือในการทำ และมีแหล่งจำหน่าย นี่ก็นับว่าเป็นชิ้นงานที่มีกำไรดีพอสมควร
                   
ใครสนใจเรื่อง “พานพุ่มเลื่อม” ต้องการติดต่อ จริยา ชื่นตา ติดต่อได้ที่หมายเลขโทรศัพท์ 08-9822-9491 ซึ่งงานประดิษฐ์ในกลุ่มภูมิปัญญาไทยนั้น ยุคปัจจุบันก็หวนกลับมาเป็น “ช่องทางทำกิน” ได้หลากหลายเช่นกัน.

http://www.dailynews.co.th/article/384/156691